نخستین کتاب چاپ ایران
نخستین کتاب چاپ سنگی در ایران قرآن چاپ دارالطبعة دارالسلطنه تبریزدرسال 49-1248 ه.ق./ 33-1832 م. است. اگر چه درباره شروع چاپ سنگی در ایران روایات متعددی وجود دارد، به نظر می رسد چاپ سنگی را برای نخستین بار میرزا صالح شیرازی در تبریز راه اندازی کرد. میرزا صالح که از سوی دولت ایران برای فراگیری هنرهای جدید به اروپا رفته بود، در بازگشت یک دستگاه چاپ سنگی با خود به تبریز آورد که آن را در سال 1250 قمری راه انداخت.
نخستین چاپخانه نوین (چاپ سربی) در تبریز در زمان عباس میرزا تأسیس شد و اولین کتاب چاپ شده رساله جهادیه نوشتة عیسی ابن حسین قائم مقام فراهانی بوده است که درسال 1233ه.ق./ 1817 م. برای نخستین بار و در سال 1234 ه. ق./ 1818 م. برای بار دوم چاپ شده است. چاپ سربی تا سال 1269 ه. ق./1852 م. در ایران رواج داشت و سپس جای خود را به مدت نزدیک به یک قرن به چاپ سنگی داد. فن چاپ سنگی، پیش از پایان قرن هجدهم به وسیلة آلویس سفندلر اختراع و از کشور روسیه وارد ایران شد و از حدود سال 1240 ه. ق. / 1824 م. در شهرهای مهم ایران رواج یافت.در ایران اولین کتاب‌های چاپ سربی در سال ۱۲۳۳ چاپ شده و نخستین کتاب چاپ سنگی نیز در سال ۱۲۴۹ قمری در تبریز به چاپ رسیده که همین قرآن است.
همچین گفتنی است که کتاب «لیلی و مجنون مکتبی» به عنوان اولین کتاب مصور چاپ سنگی در ایران که دارای 152 صفحه به زبان فارسی و خط نستعلیق است؛ توسط سید یوسف میلانی کتابت شده و حاجی بهرام غلام حاجی اسمعیل اردبیلی نشر آن را به عهده داشته است.
این کتاب، مثنوی عاشقانه ای از مکتبی شیرازی است و دارای هزار و 260 بیت و در سال 895 هجری قمری به نظم درآمده است.
این منظومه عاشقانه دارای چهار تصویر سیاه و سفید است. تصویر مکتب خانه و حضور لیلی و مجنون، دیدن لیلی توسط ابن سلام و خواستگاری کردن از لیلی، جنگ نوفل با قبیله لیلی و دعای مجنون،عقد کردن ابن سلام با لیلی و صحبت مجنون با لیلی از جمله تصاویر این کتاب هستند.
